Door: T. Beugel voor het tijdschrift “Fragmenten” van de Historische Vereniging Westerbork
Al sinds jaar en dag bevindt zich in het Padenbos het hertenkamp. Welke Börker heeft er geen eendjes gevoerd? Toch is dit niet altijd zo geweest. Aan het einde van de jaren vijftig werd door de toenmalige VVV het plan opgevat om een hertenkamp aan te leggen, om Westerbork zo aantrekkelijker te maken voor toeristen. Een hertenkamp was in die tijd nog een echte bezienswaardigheid. Nadat begin jaren zestig de aanleg een feit was, kwamen vele mensen een kijkje nemen. Het onderhoud en verzorging van de dieren kwamen beurtelings voor rekening van de toenmalige gemeente Westerbork en de VVV Westerbork. Anno 2016 zorgt de Stichting Hertenkamp voor de verzorging van de dieren en kunnen Börkers er nog steeds de eendjes voeren.
Plannen voor een hertenkamp
Op 21 september 1959 verzocht de Vereniging Voor Volksvermaak Westerbork de Gemeente mee te willen meewerken aan het realiseren van een hertenkamp. Men deed dit verzoek omdat het aantal overnachtingen in Westerbork en omgeving sterk toenam en Westerbork op dat moment nog weinig te bieden had aan de mensen die hun vakantie hier doorbrachten. De VVV had het oog laten vallen op een stuk grond in het Padenbos, dat door de Gemeente werd verpacht aan de heer Geert Aalderink wonende aan het Oosteinde. De VVV was ter ore gekomen dat de heer Aalderink de huur had opgezegd en deze kans wilden ze niet aan hun neus voorbij laten gaan. Het bestuur werd door het college van Burgemeester & Wethouders uitgenodigd voor een bespreking van de plannen op 28 september 1959. De VVV werd vertegenwoordigd door de heer E. Hommes, voorzitter en de S.J. Mellema, secretaris. Het college reageerde positief op het voorstel en in de Gemeenteraadsvergadering van 26 januari 1960 werd een krediet beschikbaar gesteld van f.16.426,– voor de aanleg van het hertenkamp. Door de VVV werd een toezegging gedaan van f. 1000,– voor de aanschaf van levende have en aanleg van de vijver.
Daadwerkelijke aanleg
Op 10 juni 1960 werden begrotingen voor de aanleg ontvangen, één van De Nederlandsche Heidemaatschappij te Assen (Vereniging ten algemenen nutte) ten bedrage van f.13.191,– en één van H. Huisjes, Transportonderneming en draglineverhuur te Assen van f.15.320, – Aangezien de Nederlandsche Heidemaatschappij de laagste inschrijver was, werd de aanleg onderhands aanbesteed voor het bedrag van f. 13.191,- (f. 11.691,- voor aanleg en f. 1.500,- voor diepploegen van het perceel) De aanbesteding werd geaccordeerd in de raadsvergadering van de Gemeente Westerbork van 27 juni 1960. Goedkeuring van de Gedeputeerde Staten werd verkregen op 8 juli 1960. Achteraf bleek het aanbestedingsbedrag van f. 13.191,– toch te laag en in de raadsvergadering van 22 december 1961 werd een krediet verleend van f. 3.605,– voor de aankoop van dubbele broedhokken voor de kalkoenen en pauwen en het kleinere pluimvee. Tevens werden er vijf nesten voor de eenden in de oever van de vijver geplaatst. Daarnaast vond uitbreiding plaats. Een stuk bos aan de zuidzijde van 3250m2 werd toegevoegd. De totale oppervlakte bedroeg toen ongeveer 1 ha. Begin 1962 was het hertenkamp van Westerbork een feit.
Veel mensen namen op zondagmiddag een kijkje in het padenbos en jarenlang trok het hertenkamp veel bezoek. Men genoot er van de rust en van het prachtig aangelegde hertenkamp met zijn vele soorten dieren en mooi aangelegde vijver. Eind jaren vijftig en begin jaren zestig waren er niet veel hertenkampen in de Provincie Drenthe. Vermeldenswaardig is het feit dat de paden in het bos voor het weekend door de GSW (voorloper van de WSW) netjes werden aangeharkt en geveegd. Afval werd toen nog keurig in de daarvoor aanwezige prullenbakken gedeponeerd. Het voederen van de dieren werd in het begin, ook in de weekenden, door de Gemeente Westerbork verzorgd door een werknemer van de Gemeente woonachtig te Assen. De heer Bos kwam hiervoor apart naar Westerbork en declareerde wel zijn gereden kilometers. Om onbekende redenen is dit spaak gelopen, men was het niet met de declaraties eens. De heer S.J. Mellema is in 1961 begonnen met het voederen van de dieren in het weekend en op feestdagen en heeft dit tot vlak voor zijn dood in 1974 gedaan. Zoon Sjaak Mellema nam het toen over en heeft dit van 1974 tot 2010 ieder weekend en op alle feestdagen gedaan.
Wiendelt Jansen heeft, samen met zijn vrouw Anke, het voeren in 2008 van Sjaak Mellema overgenomen. Door de week werden de dieren door de Gemeente gevoerd, die het werk ook gedeeltelijk uitbesteedde aan de GSW. Bekende beheerders namens de GSW en Gemeente waren Pieter Kroeze, Kees Poort, Aaldert de Vries en Marcus Dijkstra. Voor al deze mensen is het hertenkamp door de jaren heen een deel van hun leven geworden en hebben de werkzaamheden met veel toewijding en passie uitgevoerd. Het dierenwelzijn had men hoog in het vaandel. In 1989 werden er door een onwetende bezoeker twee damherten letterlijk doodgevoerd. De man voerde koolrapen en na het nuttigen van de koolrapen kregen de herten last van koliek en een zenuwaandoening. Marcus Dijkstra trof op een morgen één hert dood aan en een ander zo ziek dat het moest worden afgemaakt. Deze gebeurtenis werd zelfs vermeld in de landelijke pers. De Telegraaf plaatste er een artikeltje over op 8 februari 1989.
Ongenode gast
Midden negentiger jaren had het hertenkamp herhaaldelijk overlast van een vos, zo verdwenen er diverse kippen, eenden, een pauw en een kalkoen. De vos groef een gat onder de afrastering door en verschafte zich zo toegang. Een oplossing was om gaas 80 cm diep de grond in te graven en met de bovenkant aan het bestaande gaas te bevestigen. Dit advies werd besproken in de Gemeenteraadsvergadering van de Gemeente Westerbork op 26 juni 1996. Een prijsopgaaf werd gevraagd bij het bekende Börker aannemingsbedrijf T.P. van Wijk. De kosten werden door van Wijk begroot op f. 9.682,– excl. BTW. De Gemeente opperde het feit dat er eventueel nog wel wat geld bespaard kon worden als men in overleg zou gaan met de VVV Westerbork, aangezien de VVV eigenaar was van de levende have. De opbrengsten van de verkoop van de levende have gingen dan ook naar de VVV. Ook werd in deze raadsvergadering een oplossing voor het vossenprobleem aangedragen. Op grond van artikel 8 lid 3 van de jachtwet werd toestemming verleend om op vossen te gaan jagen. De politie gaf aan geen bezwaar te hebben. Warmolt Brunsting (in de volksmond beter bekend als Wam Bruuns) werd verzocht dit op zich te nemen. Hij heeft de vos afgeschoten. De VVV was bereid het geld dat men had ontvangen uit de verkoop van dieren ter beschikking te stellen aan de Gemeente Westerbork. Hieraan waren wel voorwaarden verbonden. De VVV wilde dat het voortbestaan van het hertenkamp voor nu en in de toekomst door de Gemeente werd gegarandeerd. Daarnaast wilde de VVV dat de levende have weer werd overgedragen aan de Gemeente. Op 3 december 1996 werd door Burgemeester en Wethouders positief beslist en werd een krediet van f. 10.175,50 beschikbaar gesteld. De gemeenteraad ging op 17 januari 1997 akkoord en er werden door de heer B. Boers, woonachtig te Elp, twee ganzen geschonken. Tevens werd toen het voortbestaan van het hertenkamp door de Gemeente gegarandeerd en ging de eigendom van de levende have terug naar de Gemeente. In 1999 is er een nieuw dierenverblijf geplaatst. Er waren toen broedplaatsen en broedhokken genoeg. Voor 1999 nam Marcus Dijkstra sommige dieren zelfs mee naar huis om ze te laten broeden aangezien er te weinig ruimte was in het oude dierenverblijf. Ook hieruit blijkt dat Marcus dit werk met de nodige liefde voor de dieren heeft gedaan.
Voortbestaan bedreigd
In april 2014 werd door de Gemeente Midden-Drenthe het plan geopperd om het hertenkamp op te doeken in verband met de kosten. Bovendien vond de Gemeente het geen gemeentelijke taak om een hertenkamp in stand te houden. Dit kwam Geert Jan Kremers ter ore. Geert Jan is een groot dierenvriend en vond dat dit absoluut niet mocht gebeuren en hij richtte de Stichting Hertenkamp Westerbork op samen met Wiendelt Jansen als secretaris en Peter Kort als penningmeester. Wiendelt was, samen met zijn vrouw Anke, al vanaf 2008 als verzorger in het weekend aan het Hertenkamp verbonden.
Bronnen behorende bij dit fragement uit “Fragmenten”:
- Archief Gemeente Midden Drenthe, met dank aan Roelof Hulzebosch
- Sjaak Mellema
- Geert Jan Kremers
- Archief Bibliotheek Westerbork, met dank aan Hans Stok
- www.delpher.nl
Stichting Hertenkamp Westerbork 